ماده مرجع آفلاتوکسین توتال (Aflatoxin Total) یکی از حیاتی ترین مواد مرجع در حوزه آنالیز سموم قارچی است که در آزمایشگاههای صنایع غذایی، کشاورزی، دارویی و تحقیقاتی کاربرد گسترده ای دارد. این ترکیب شامل چهار نوع اصلی آفلاتوکسین یعنی B1، B2، G1 و G2 است که همگی در دسته سموم قارچی خطرناک طبقه بندی میشوند. شناسایی و اندازه گیری دقیق مجموع این آفلاتوکسین ها برای حفظ سلامت مصرف کنندگان، رعایت استانداردهای ایمنی غذایی و جلوگیری از ورود محصولات آلوده به بازار، امری کاملا ضروری است.
در بسیاری از کشورها از جمله ایران، اروپا، آمریکا و ژاپن، مقدار مجاز آفلاتوکسین ها در مواد غذایی و خوراک دام به شدت کنترل میشود. از این رو استفاده از ماده مرجع استاندارد و دقیق مانند آفلاتوکسین توتال برای کالیبراسیون دستگاههای آنالیتیکی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در اینجا قصد داریم برای مشتریان شرکت بهبود طب پارس که قصد خرید مواد مرجع استاندارد دارند توضیحاتی درباره این محصول ارائه دهیم.
ترکیبات تشکیل دهنده آفلاتوکسین توتال
ماده مرجع آفلاتوکسین توتال Aflatoxin Total معمولا شامل چهار ترکیب اصلی آفلاتوکسین است:
- Aflatoxin B1: سمی ترین و سرطان زاترین نوع آفلاتوکسین که بیشترین اهمیت را در آزمایش ها دارد.
- Aflatoxin B2: یک مشتق کم خطرتر از B1 که معمولا در کنار آن یافت میشود.
- Aflatoxin G1: دارای ساختار فلورسانس خاص که در برخی دانه ها و غلات دیده میشود.
- Aflatoxin G2: میزان سمیت پایین تری دارد ولی همچنان برای سلامت انسان مضر است.
هدف از ترکیب این چهار نوع در یک ماده مرجع، آن است که بتوان مجموع آفلاتوکسین ها را در یک تست واحد سنجش و کالیبره کرد. این رویکرد باعث میشود تا آنالیزهای آزمایشگاهی دقت بیشتری پیدا کنند و نمونهها بر اساس کل آفلاتوکسینها ارزیابی شوند، نه فقط یک نوع خاص.
اهمیت استفاده از ماده مرجع Aflatoxin Total در آنالیزها
برای انجام تست های کمی و کیفی روی مواد غذایی، خوراک دام، گیاهان دارویی، خشکبار، ادویه ها، و فرآورده های کشاورزی، نیاز به کالیبراسیون دقیق دستگاههای آزمایشگاهی وجود دارد. ماده مرجع Aflatoxin Total به عنوان یک استاندارد شناخته شده بین المللی، نقش کلیدی در این فرآیند دارد. با استفاده از این ماده مرجع میتوان منحنی کالیبراسیون دقیق ایجاد کرد، آستانه تشخیص دستگاه را مشخص نمود و نتایج تست ها را اعتبارسنجی کرد.
دقت بالا در تشخیص حتی مقادیر بسیار پایین آفلاتوکسینها (در حد ppb یا ng/kg) میتواند از رد شدن یک محصول صادراتی جلوگیری کند یا از مصرف غذای آلوده در داخل کشور ممانعت به عمل آورد. به همین دلیل، آزمایشگاهها موظف هستند که تنها از مواد مرجع معتبر و دارای گواهی بینالمللی استفاده کرده و این مواد باید توسط شرکتهای کالیبراسیون مورد تایید استاندارد مورد ارزیابی قرار گرفته باشند.
کاربردهای آفلاتوکسین توتال
ماده مرجع آفلاتوکسین توتال در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه به مهمترین کاربردهای آن اشاره میکنیم:
۱. صنایع غذایی
برای کنترل کیفیت غلات، بادام زمینی، فندق، گردو، پسته، برنج، ادویه ها، شیر و فرآورده های آن، استفاده از ماده مرجع Aflatoxin Total الزامی است. شرکت هایی که محصولات خود را به خارج از کشور صادر میکنند، باید نتایج تست سموم قارچی را با استفاده از مواد مرجع معتبر ارائه دهند.
۲. صنعت دام و طیور
وجود آفلاتوکسین در خوراک دام میتواند منجر به بیماری، کاهش تولید و حتی مرگ حیوانات شود. از این رو در تولید خوراک دام، استفاده از ماده مرجع برای کنترل سطح آلودگی اهمیت زیادی دارد.
۳. داروسازی و گیاهان دارویی
گیاهان دارویی در معرض آلودگی با آفلاتوکسینها هستند. استفاده از ماده مرجع برای سنجش سموم قارچی در این ترکیبات، بخشی از الزامات GMP و کنترل کیفی است.
۴. پروژه های تحقیقاتی و دانشگاهی
محققان برای بررسی عملکرد روشهای نوین تشخیص، تست های فلورسانس، نانوسنسورها و روشهای استخراج و شناسایی آفلاتوکسین، نیاز به ماده مرجع دقیق و استاندارد دارند.
ویژگیهای فنی ماده مرجع آفلاتوکسین
ماده مرجع Aflatoxin Total باید دارای ویژگیهای فنی دقیق و قابل اطمینان باشد تا در آزمایشگاهها نتایج معتبر ارائه دهد. مشخصات فنی رایج در این محصول بهصورت زیر است:
- غلظت: معمولاً در حدود 1 تا 10 میکروگرم در میلیلیتر (µg/mL) در حلال متانول یا مخلوط متانول-آب
- اجزای تشکیلدهنده: Aflatoxin B1، B2، G1 و G2 با نسبت مشخص و تأیید شده
- درجه خلوص: بیش از 98% برای هر ترکیب، جهت تضمین صحت کالیبراسیون
- گواهی آنالیز (COA): ارائه شده توسط تولید کننده با ذکر مقادیر دقیق و ضریب عدم قطعیت
- نوع بسته بندی: ویال شیشه ای کوچک در بسته بندی خلأ یا آمپول شیشه ای ضد نور
داشتن استاندارد مرجع با این ویژگیها، باعث میشود که آزمایشات از نظر دقت و تکرارپذیری، در سطح بالایی قرار داشته باشند و نتایج آن در مجامع بین المللی مورد پذیرش قرار گیرد.
شرایط نگهداری Aflatoxin Total
آفلاتوکسینها بسیار حساس به نور، حرارت و اکسیداسیون هستند؛ بنابراین باید در شرایط دقیق و کنترل شده نگهداری شوند:
- دمای نگهداری: بین ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد در یخچال
- حفظ در برابر نور: نگهداری در ویال قهوه ای یا جعبه آلومینیومی ضد نور
- مدت ماندگاری: بین ۱۲ تا ۲۴ ماه از تاریخ تولید، در صورت نگهداری صحیح
- عدم انجماد: از یخ زدگی ماده مرجع باید خودداری شود چون منجر به تخریب ترکیب خواهد شد
همچنین باید دقت شود که ویال پس از باز شدن بلافاصله استفاده شده یا در صورت نیاز، با تزریق گاز نیتروژن دوباره بسته شود تا اکسید نشود.
روش استفاده از Aflatoxin Total در آنالیز آزمایشگاهی
کاربرد ماده مرجع Aflatoxin Total در روشهای کروماتوگرافی (HPLC، LC-MS/MS) بسیار رایج است. مراحل کلی استفاده از این ماده مرجع به صورت زیر است:
- برداشتن مقدار مشخصی از محلول مرجع با میکروپیپت دقیق
- رقیق سازی با متانول یا مخلوط متانول-آب برای ساخت منحنی کالیبراسیون
- تزریق در دستگاه کروماتوگرافی به صورت سریال با غلظت های متفاوت
- ثبت پاسخ دستگاه و رسم منحنی استاندارد
- تطبیق نمونه های تست شده با منحنی و استخراج نتایج
برای افزایش دقت، توصیه میشود نمونه ها در سه نوبت و با دستگاههای مختلف آنالیز شوند و نتایج با استفاده از ضریب همبستگی تأیید گردند.
برندهای معتبر تولیدکننده Aflatoxin Total
در بازار جهانی، برندهای متعددی این ماده مرجع را تولید میکنند، اما تنها برخی از آنها مورد تأیید سازمان های معتبر هستند. در جدول زیر چند برند مطرح با مشخصات مقایسه ای آمده است:
برند | کشور سازنده | غلظت | نوع حلال | گواهیها |
---|---|---|---|---|
Romer Labs | اتریش | 10 µg/mL | Methanol | ISO 17034, ISO/IEC 17025 |
LGC Standards | انگلستان | 5 µg/mL | MeOH:Water (80:20) | ISO 17034 |
Trilogy | آمریکا | 2 µg/mL | Methanol | Certified Reference Material |
Dr. Ehrenstorfer | آلمان | 1 µg/mL | Methanol | ISO/IEC 17025 |
استانداردهای بین المللی مرتبط با Aflatoxin Total
برای استفاده از آفلاتوکسین توتال در آزمایشگاهها، رعایت استانداردهای بین المللی ضروری است. مهمترین این استانداردها عبارتند از:
- ISO 17034: استاندارد جهانی برای تولید مواد مرجع معتبر
- ISO/IEC 17025: الزامات عمومی برای صلاحیت آزمایشگاهها و شرکتهای کالیبراسیون
- Codex Alimentarius: راهنمای حد مجاز سموم قارچی در مواد غذایی
- US FDA & EU Regulation 1881/2006: قوانین مربوط به حداکثر میزان مجاز آفلاتوکسین در مواد خوراکی
استفاده از ماده مرجع دارای گواهی مطابق این استانداردها، باعث میشود که نتایج آزمایشگاهی در سازمانهای داخلی و بین المللی معتبر باشند.
نکات مهم پیش از خرید Aflatoxin Total
پیش از خرید این ماده مرجع، به نکات زیر توجه کنید:
- بررسی اعتبار برند و وجود گواهی COA معتبر
- مقایسه تاریخ تولید و انقضا
- اطمینان از زنجیره سرد حملونقل
- تأیید وجود استانداردهای ISO برای تولیدکننده
- هماهنگی با متد آنالیتیکی موجود در آزمایشگاه
همچنین توصیه میشود از تأمین کننده های رسمی و واردکنندگان مجاز خریداری شود تا از اصالت و شرایط نگهداری مناسب اطمینان حاصل شود.
Aflatoxin Total یک ماده مرجع کلیدی برای شناسایی و سنجش مجموع آفلاتوکسین ها در صنایع غذایی، دارویی و کشاورزی است. این ماده به آزمایشگاه ها کمک میکند تا با دقت بالا و مطابق با استانداردهای جهانی، محصولات را ارزیابی کنند. دقت در انتخاب برند معتبر، نحوه نگهداری و روش استفاده، از فاکتورهای اصلی موفقیت در آزمون های سموم قارچی به حساب میآید.
با توجه به اهمیت روزافزون کنترل آفلاتوکسین در صادرات، سلامت عمومی و تضمین کیفیت محصولات غذایی، داشتن ماده مرجع آفلاتوکسین توتال با گواهی استاندارد، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت حرفه ای است.